Disleksiyanın Belirtileri Nelerdir?
Disleksiya, bazı kişileri diğerlerinden daha çok etkilediği için, bir çocuktaki belirtiler başka birindeki belirtilerden farklı olabilir. Bir kısmının okuma ve harfleme ile ilgili sorunları vardır. Diğerleri yazmada ya da sağını ile solunu belirlemede zorluk çekerler. Bazı çocukların temel okuma ve yazma becerilerini kazanmada sıkıntı çektikleri görülmez. Ancak sonraları, daha karmaşık dil becerileri ile (örneğin, dilbilgisi, okuduğunu anlama ve uzun bir yazı yazmak) sorunları olur.
Disleksiya ayrıca, kişilerin kendilerini anlaşılır biçimde anlatmalarını güçleştirebilir. Konuşma sırasında düşüncelerini yapılandırırken zorlanabilirler. Bazen uygun sözcükleri bulmak onlar için sorun olur. Diğerleri dinlediklerini anlamak için çaba harcarlar. Bu, birisi özellikle esprili ya da mecazi anlatımlar kullandığında belirgindir. Gördüğünüz bu belirtiler, yaşa bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Disleksinin bazı uyarı sinyalleri (örneğin konuşma gecikmesi), çocuk okul öncesi eğitime başlamadan önce ortaya çıkabilir. Ancak disleksiya daha çok ilkokul sınıflarında belirlenir. Okul çalışmaları arttıkça, dili işlemeye ilişkin sorunlar daha görünür olmaya başlar. Birçok çocuk bu sorunların bir ikisi ile arasıra karşılaşabilir. Fakat disleksi çocuklarda bu sorunların birçoğu vardır ve onun yakasını bırakmazlar.
Göz önünde tutulması gereken bazı belirtiler şunlardır:
Anaokulu ve Okul Öncesindeki Uyarı Sinyalleri:
Harfleri tanımada sorun yaşarlar
Harflerle sesleri eşlemede zorlanırlar (örneğin, k ya da h harflerinin hangi seslere denk geldiğini anlamak)
Sesleri birleştirmede zorlanırlar (örneğin, K-U-R-T seslerini birleştirerek kurt sözcüğünü oluşturmak)
Sözcükleri seslendirmede zorlanırlar (örneğin, çam sakızı yerine san tarısı demek)
Yeni sözcükler öğrenmede güçlük çekerler
Söz dağarcıkları, aynı yaştaki çocuklara göre daha azdır
Haftanın günlerini, yılın aylarını sırayla söylemeyemezler
Uyaklı sözcüklerde sorun yaşarlar
İlkokul ve Ortaokuldaki Uyarı Sinyalleri:
Okumada ve harflemede sorun yaşarlar
Harflerin sırasını karıştırırlar (örneğin, anne yerine nane yazmak)
Toplama ya da çıkarma olgularını ve sayıları anımsamada zorluk çekerler
Kalemi doğru tutmada güçlük çekerler
Dilbilgisi kurallarını uygulamada güçlük çekerler
Yeni şeyler öğrenmede zorlanarak ezberlemeye ağırlık verirler
Sözel matematik problemlerinde zorlanırlar
Tanımadığı sözcükleri seslendirmede zorlanırlar
Yönergelerdeki sırayı izlemede güçlük çekerler
Lisedeki Uyarı Sinyalleri:
Sesli okumada zorlanırlar
Sınıf düzeyinin altında okurlar
Esprileri ve özlü sözleri anlamada sorun yaşarlar
Zamanı verimli kullanmada güçlük çekerler
Bir öyküyü özetlemede güçlük çekerler
Yabancı dil öğrenmede güçlük çekerler
Yrd. Doç. Dr. Çağatay Erten
NOT: www.understood.org adlı siteden çevrilmiş ve uyarlanmıştır.
